W artykule przedstawiamy podział promieniowania ultrafioletowego, rodzaje filtrów UV oraz właściwości faktorów ochronnych PPD lub IPD. Warto zapoznać się z rzetelnymi informacjami na temat filtrów UV przed wakacyjnym wyjazdem na urlop, by móc skutecznie chronić swoją skórę przed promieniowaniem UV.
Promieniowanie UV dzielimy na: UVA, UVB i UVC. UVA to promieniowanie o długości od 320 do 400 nm. Cechuje się długą falą i głębokim docieraniem do skóry właściwej. Stanowi aż 95% promieniowania UV, które dociera do Ziemi. W mniejszym stopniu odpowiada za zaczerwienienie skóry oraz powoduje efekt fotostarzenia, gdyż wnikając w głębsze warstwy skóry uszkadza włókna kolagenowe. Z kolei promieniowanie UVB o długości fali 280–315 nm stanowi 4-5% promieniowania UV obecnego na Ziemi i to promieniowanie nie wnika głęboko w skórę. UVB jest odpowiedzialne za powstawanie opalenizny opóźnionej. To promieniowanie ma negatywny wpływ na skórę, przyczyniając się do poparzenia naskórka, uszkodzeń komórek skóry czy powstawania rumienia. Promieniowanie UVC cechuje się najwyższą energią, jednak nie dociera do Ziemi za sprawą warstwy ozonowej planety, która je pochłania.
Filtry UV to związki chemiczne, które chronią skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego. Filtry fizyczne odbijają i rozpraszają promieniowanie, będąc skuteczną ochroną dla promieniowania UVA i UVB. Cechują się fotostabilnością i niskim współczynnikiem ochrony, dlatego nie są stosowane samodzielnie. Przykładem filtrów fizycznych jest dwutlenek tytanu, który chroni skórę przed promieniowaniem UVB i w ograniczonym zakresie przed promieniami UVA.
Filtry chemiczne (organiczne) są to substancje chemiczne, które wnikają w wierzchnie warstwy naskórka, absorbują promieniowanie UV i zamieniają je na nieszkodliwą energię cieplną. Filtry organiczne to przede wszystkim syntetyczne pochodne: kwasu paraaminobenzoesowego (PABA), kwasu cynamonowego, kwasu salicylowego, kwasu antranilowego, jak również benzofenony, pochodne kamfory i benzoilometanu.
Filtry fizyczne i chemiczne chronią skórę przed promieniowaniem UVA i UVB, ale nie są to jedyne składniki zawarte w recepturze preparatów przeciwsłonecznych. Występują w nich także antyoksydanty i środki przeciwzapalne. Warto podkreślić, że w innowacyjnych kosmetykach i kremach do opalania łączy się kilka filtrów UV, które przyczyniają się do podniesienia skuteczności w ochronie przed promieniowaniem UV.
Współczynnik ochrony przeciwsłonecznej SPF, czyli (Sun Protection Factor) wyraża efektywność ochronną składnika przed promieniowaniem UVB.
SPF = MED skóry chronionej / MED skóry niechronionej
MED jest minimalną dawką promieniowania, która prowadzi do zaczerwienienia skóry.
Wartość współczynnika SPF mówi, ile razy dłużej można skórę chronioną danym preparatem poddać działaniu słońca w porównaniu ze skórą niechronioną bez wywołania reakcji rumieniowej. Wyższe stężenie filtru w kosmetyku wpływa na lepszą ochronę i jest jednoznaczne z wyższą wartością współczynnika SPF. Produkty ochronne muszą wykazywać ochronę zarówno przed UVB i UVA. Minimalny stopień ochrony przeciwsłonecznej przed UVB to 6, a minimalny stopień ochrony przed UVA to ≥1/3. Jeśli produkt posiada (SPF 6-10) to znaczy, że cechuje się niską ochroną. Średnia ochrona SPF to 15-25, wysoka ochrona (SPF 30-50) i bardzo wysoka ochrona (> 50). Kategoria produktu ochrony przeciwsłonecznej i współczynnik ochrony przeciwsłonecznej muszą być na kremach do opalania dobrze wyeksponowane. Do pomiaru współczynnika ochrony przeciwsłonecznej używa się 5 stopniowej skali Bootsa.
IPD i PPD kosmetyku określa się za pomocą pomiaru wywołanej przez promieniowanie UVA opalenizny natychmiastowej (IPD) lub trwałej (PPD) uzyskanej po ekspozycji skóry. PPD (Peristent Pigment Darkening) to faktor ochronny, mówiący, o ile zmniejszy się dawka promieniowania UVA po jego użyciu. PPD 10 oznacza, iż do skóry przedostanie się 10 razy mniejsza dawka UVA. Obecnie uważa się PPD za najbardziej wiarygodny wskaźnik ochrony przed UVA. IPD to skrót od Immediate Pigment Darkening. Faktor cechuje się określaniem efektów działania promieni UVA na skórę po 60 sekundach. IPD 10 oznacza 10 procent ochrony przed UVA.