Konserwanty to jedne z najbardziej kontrowersyjnych składników kosmetyków, owiane złą sławą, powstaje wokół nich wiele mitów. Jednym z nich jest to, iż kosmetyki bez konserwantów są o wiele bezpieczniejsze dla skóry człowieka, a dodawanie ich do m.in. kremów czy balsamów, może tylko pogorszyć skład i negatywnie wpłynąć na odbiór i działanie kosmetyku. Czy naprawdę jest się czego bać? Co to jest konserwant w kosmetykach i jakie jest jego prawdziwe zadanie? W tym artykule postaramy się przybliżyć jaką wartość mają dla nas konserwanty.
Mianem konserwantu możemy nazwać składnik, który dodawany jest do formuły produktu w celu przedłużenia jego trwałości. Chroni on wyrób przed zanieczyszczeniami mikrobiologicznymi. Produkty kosmetyczne tak samo jak produkty spożywcze, bez konserwacji mogą zostać skażone bakteriami i grzybami. Może to mieć miejsce chociażby podczas wkładania palca do słoiczka z kremem czy przykładania wacika do płynu micelarnego lub toniku. Higiena podczas używania produktów kosmetycznych jest rzeczą bardzo ważną.
Większość produktów używanych do pielęgnacji skóry zawiera wodę oraz składniki aktywne (peptydy, cukry) które są idealnym środowiskiem do namnażania się drożdży, pleśni, bakterii czy grzybów. W kremie, w którym nie użyto konserwantów, bakterie mogą się rozwinąć już po kilku dniach od otwarcia. Wskazuje to na niebywale krótki czas zakażenia produktu.
Wykaz listy konserwantów, które dopuszczone są do używania w produktach kosmetycznych znajdziemy w Załączniku V do Rozporządzenia Parlamentyu Europejskiego i Rady Europy nr 1223/2009 z dn. 30 listopada 2009 r., dotyczącego produktów kosmetycznych. Wymienione są zarówno konserwanty pochodzenia naturalnego (m.in. olejki eteryczne, ekstrakty roślinne czy dodatkowe substancje występujące w naturze np. kwas cytrynowy), jak i substancje syntetyczne (np. parabeny, pochodne mocznika czy izotiazolony). W produktach kosmetycznych używa się zazwyczaj mieszaniny kilku substancji konserwujących, gdyż istnieje większa pewność skuteczności działania.
Jakość i czystość surowców podczas przechowywania i użytkowania wpływa na czystość mikrobiologiczną kosmetyków, zwłaszcza istotna jest jakość wody. Dodatkowo zależy to również od higieny procesu technologicznego, właściwości fizyko-chemicznych wyrobu gotowego ale i typu materiału opakowania (najbardziej bezpieczne są te, które nie mają kontaktu z powietrzem, jak np. tuba lub airless). Do produktów niskiego ryzyka mikrobiologicznego zaliczamy głównie produkty z niską zawartością wody lub wysoką zawartością alkoholu.
Z powyższego artykułu możemy wywnioskować, że mitem jest negatywne oddziaływanie konserwantów w kosmetykach na skórę człowieka. Wszystkie substancje dopuszczone do użytku w wyrobach kosmetycznych, są całkowicie bezpieczne dla zdrowia. Nie możemy jednak wykluczyć alergii na którykolwiek ze składników zawartych w produkcie pielęgnacyjnym. W przypadku wystąpienia zaczerwienienia lub innych objawów alergicznych należy niezwłocznie zaprzestać używania kosmetyku. Błędne informacje dotyczące konserwantów wynikają zazwyczaj z wybiórczego wykorzystywania wiedzy naukowej lub oparcia jej o nierzetelne źródła. Konserwanty dopuszczone do użycia są zawsze oznaczone na etykiecie produktu, a ich ilość nigdy nie przekracza zalecanych norm. Są niezbędne, aby produkt był trwały i bezpieczny pod kątem mikrobiologicznym, a listę dozwolonych substancji współtworzą m.in. toksykolodzy, alergolodzy i eksperci w dziedzinie oceny ryzyka.