Pierwsze skojarzenie, przychodzące na myśl po przeczytaniu słowa “elektrolity”, będzie miało zapewne związek z uprawianiem sportu i słusznie – sportowcy, w wyniku doświadczania ekstremalnego wysiłku, wydalają elektrolity wraz z potem i następnie uzupełniają je w postaci napojów: izotoników. Dlaczego? Ponieważ elektrolity są jonami soli, niezbędnymi do utrzymywania podstawowych czynności życiowych w naszym organizmie t.j., przewodzenie impulsów elektrycznych przez komórki nerwowe czy zachowywanie równowagi wodno-elektrolitowej. Ponadto, ich obecność jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania serca czy mózgu. Warto pamiętać, że zaburzenie tej naturalnej harmonii wiąże się z wieloma powikłaniami.
Produkty do pielęgnacji skóry zawierające elektrolity, mają potencjał w zakresie właściwości nawilżających suchej, odwodnionej skóry, a także wpływania na jej elastyczność dzięki wyjątkowej zdolności elektrolitów do zatrzymywania wody. Wśród tej grupy związków są również takie, które wspomogą pielęgnację cer mieszanych czy poszarzałych.
Jest jednak w tym zagadnieniu jedno małe “ale” – aby wszelkiego rodzaju elektrolity miały możliwość transportu przez powierzchnię skóry i rozpuszczenia się w kanałach akwaporynowych, muszą być związane z cząsteczkami naturalnie występującymi w skórze. Z pomocą przychodzą składniki takie, jak kwas piroglutaminowy (PCA) i jego sole, sole kwasu mlekowego i glukonowego – wchodzą one w skład NMF, czyli naturalnego czynnika nawilżającego, który jest częścią bariery hydrolipidowej. NMF, wraz z ceramidami, sterolami, węglowodorami i wolnymi kwasami tłuszczowymi, jest elementem cementu międzykomórkowego.
W kosmetykach szukaj więc elektrolitów w składzie pod nazwami: sodium PCA, sodium lactate, magnesium sulfate, zinc PCA, copper gluconate, calcium PCA, potassium PCA, magnesium PCA, magnesium gluconate, calcium PCA itd.
Przykładowa struktura soli kwasu piroglutaminowego: sól cynkowa kwasu piroglutaminowego (zinc PCA) Źrodło: https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/ZINC-pidolate
Jest głównym jonem odpowiedzialnym za utrzymanie odpowiedniego ciśnienia osmotycznego oraz nawodnienia organizmu. Obecność wody w skórze ściśle wpływa też na zawartość w niej sodu. Jest często składnikiem kosmetyków o funkcji nawilżającej i odżywczej, ponieważ wpływa na uelastycznienie keratyny, a jego niedobór może wpływać na powstawanie zmarszczek, przede wszystkim na twarzy, szyi i dekolcie. Sód głównie pozyskuje się z suchego ekstraktu z drożdży, glonów czy soli oraz błocie z Morza Martwego.
Podstawowy budulec kości i zębów. Odpowiada również za kondycję naczyń krwionośnych oraz za pobudliwość nerwową i mięśniową, a także wpływa na wiele procesów cytofizjologicznych i fizjologicznych w naszym organizmie. W duecie z witaminą C, buduje włókna kolagenowe tkanki łącznej. Jego niedobór objawia się zwyrodnieniami kości, próchnicą zębów, zaburzeniami ukrwienia, bladością skóry czy wypadaniem włosów.
Mikroelement, obecny w naszym organiźmie w śladowych ilościach, natomiast jego wpływ jest nieoceniony: odpowiada za dobrą kondycję skóry i paznokci, pomaga utrzymać optymalne stężenie witaminy A, jest także niezbędny w syntezie białek. Cynk znajduje swoje zastosowanie w kosmetyce, ponieważ ma właściwości przeciwtrądzikowe, seboregulujące (jednocześnie nie wysuszając skóry) oraz przyspieszające procesy gojenia skóry. Można go otrzymać z prawoślazu lub kłącza pięciornika.
Odpowiada głównie za regulację wodną organizmu, utrzymywanie odpowiedniego ciśnienia osmotycznego naskórka, wspomaga sprawność mięśni, a także tworzy wraz z sodem enzym znany jako pompę sodowo-potasową, która jest niezbędna do zachowania równowagi kationowej pomiędzy środowiskiem wewnątrzkomórkowym oraz zewnątrzkomórkowym. Potas w kosmetyce posiada właściwości wspomagające wzrost komórek.
Tak jak wapń, jest materiałem budulcowym kości, zębów i skóry. Składnik wielu enzymów, m.in. odpowiedzialnych za przemianę energii w komórkach. Uczestniczy w procesach regeneracji komórek i rogowaceniu naskórka oraz ma właściwości przeciwstarzeniowe. Jego niedobór wiąże się z łamliwością włosów i paznokci, zaburzenia ukrwienia skóry, bezsenność czy skurczami mięśni.
Elektrolity, a dokładnie ich właściwości pielęgnacyjne oraz przewodzenia prądu, znalazły wykorzystanie w zabiegach kosmetycznych np. jonoforezie czy elektrostymulacji, przeznaczone głównie dla osób borykającymi się ze zmarszczkami, przebarwieniami, bliznami i cellulitem.
Elektrolity są niezbędnym elementem składowym naszego organizmu, działającym fenomenalnie od wewnątrz, a także mający potencjał działać równie dobrze na zewnątrz. Wykorzystywane są w formulacjach kosmetycznych o działaniu nawilżającym, odżywczym, seboregulującym czy wpływającym na kondycję włosów. Tworzenie kosmetyków z elektrolitami, np. na potrzeby produkcji kontraktowej, jest skomplikowane, należy mieć szczególnie na uwadze odpowiednie dobranie surowców w całej recepturze, a także przeprowadzenie badań stabilności, ponieważ elektrolity mają tendencję do wytrącania się w masie.