Wydzielanie się potu jest niezbędnym procesem prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Dbając zatem o nasz komfort i higienę osobistą codziennie sięgamy po ogólnodostępne antyperspiranty i dezodoranty na rynku. Od pewnego czasu dużą popularnością cieszy się minerał pochodzenia naturalnego – ałun znany od tysięcy lat, który posiada szereg cennych właściwości. Jak działa ałun i jakie jest jego zastosowanie? Stanowi zamiennik dla antyperspirantu czy dezodorantu? Poniżej garść informacji.
Ałuny (z łac. Alunit) to uwodnione sole podwójne wywodzące się od siarczanu glinu (lub niektórych innych metali trójwartościowych) mające ogólny wzór:
Me Al (SO4)2 * 12 H2O,
gdzie, Me – oznacza kation jednowartościowy, w kosmetyce stosuje się najczęściej sód lub potas.
Zatem tak, ałuny zawierają glin, czyli aluminium w składzie. Ałuny występują w postaci kryształów (w formie skupień ziarnistych, nalotów bądź wykwitów) lub proszku (kryształy ałunu są kruszone, a następnie drobno mielone w wyniku czego powstają mikronizowane kryształy ałunu). Do najważniejszych ałunów wykorzystywanych w kosmetyce należą:
NaAl(SO4)2 * 12 H2O – ałun sodowo-glinowy
KAl(SO4)2 * 12 H2O – ałun potasowo-glinowy
Znajdziemy je pod nazwami INCI: Potassium Alum oraz Sodium Alum. Ałuny to minerały, które mogą być syntetycznego bądź naturalnego pochodzenia. Te pochodzenia naturalnego mogą powstawać z ił (skał ilastych) bogatych w piryt (siarczek żelaza) w wyniku procesu wietrzenia, gdzie zachodzi proces przemiany siarczków w siarczany. Powstają w ten sposób siarczan żelaza i kwas siarkowy, który w reakcji z m.in.: Al3+ i K+ tworzy strukturę minerałów siarczanowych. W efekcie dalszych procesów w tym przypadku otrzymujemy ałun potasowy. Minerały te mogą powstawać także w procesie wietrzenia skał magmowych zasobnych w skalenie i skaleniowce. Minerały te można spotkać m.in..: we Włoszech, Uzbekistanie, USA, a nawet w Polsce. W przyrodzie znany jest również ałun glinowo-amonowy, lecz w przeciwieństwie do ałunu potasowego i sodowego jest to bardzo rzadki minerał. Jony amonowe występują w wyniku gnicia materii organicznej, niemniej jednak najczęściej szybko ulegają utlenieniu. Z uwagi na ten fakt, ten rodzaj ałunu zazwyczaj otrzymywany jest w warunkach laboratoryjnych.
Przede wszystkim należy odróżnić od siebie te dwa rodzaje kosmetyków, których nazwy często stosowane są zamiennie. Mimo, iż aplikowane są w te same obszary ciała ich działanie jest inne. Dezodorant przede wszystkim nie blokuje wydzielania potu, a jedynie ogranicza i zapobiega powstawaniu nieprzyjemnego zapachu potu. Pot to nic innego jak roztwór soli, który w głównej mierze składa się z wody, tłuszczów, mocznika, amoniaku, kwasu mlekowego, węglowodanów i związków mineralnych. Naturalnie pot jest pozbawiony zapachu, jednak na skutek jego rozkładu przez rozwijające się na naszej skórze mikroorganizmy powstają dodatkowe składniki, takie jak kwas masłowy i mrówkowy odpowiadające za specyficzny zapach potu. Dezodoranty w związku z tym mogą zawierać:
– składniki przeciwbakteryjne;
– składniki maskujące zapach potu;
– składniki przeciwdziałające rozkładowi potu;
– składniki blokujące proces utleniania składników potu.
Antyperspirant natomiast działa antyperspiracyjnie, chroni przed poceniem się, blokując na określony czas ujścia gruczołów potowych aż do momentu zmycia produktu bądź naturalnego złuszczenia warstwy rogowej naskórka. Działa dłużej, nawet do 48h. Składnikami aktywnymi są związki glinu bądź kompleksy glinowo-cyrkonowe. Więcej o antyperspirantach możesz przeczytać w poprzednim artykule poświęconemu temu tematowi.
Ałun w produktach kosmetycznych pod wpływem fizjologicznego pH skóry tworzy na jej powierzchni warstwę ochronną. Minerał ten działa przede wszystkim antybakteryjnie i antyseptycznie, ograniczając rozwój mikroorganizmów na naszej skórze odpowiedzialnych za nieprzyjemny zapach potu, dlatego działa przede wszystkim jako dezodorant. Ałun nie blokuje ujść gruczołów potowych, co prawda posiada właściwości ściągające, przez co w pewnym stopniu może zwężać ujścia gruczołów potowych, ograniczając w ten sposób częściowo ich aktywność, jednak nie zapewnia pełnej i tak skutecznej ochrony jak tradycyjny antyperspirant. Ałun dość szybko zmywa się ze skóry.
Co więcej, ałun wpływa na szybsze gojenie się niewielkich skaleczeń, otarć naskórka i ran działając na nie dezynfekująco oraz przeciwkrwotocznie. Z uwagi na właściwości antybakteryjne może być również używany przy leczeniu trądziku, zapewniając dodatkowo wysuszenie wszelkich wyprysków. Stosowany jest również przez wielu mężczyzn w celu złagodzenia podrażnień skóry po goleniu. Ponadto, minerał ten może korzystnie wpłynąć na zmniejszenie zaczerwienienia i świądu związanych z ukąszeniami owadów.
Ałuny sprawdzają się dobrze nie tylko w przemyśle kosmetycznym. Stosuje się także w przemyśle włókienniczym do garbowania skór i barwienia tkanin. Minerały te w formie proszku wykorzystuje się tudzież do oczyszczania wody, do produkcji farb i lakierów, natomiast w przemyśle spożywczym znalazł zastosowanie jako środek konserwujący oraz zakwaszający.
Wiele słyszy się o szkodliwości aluminium w omawianych produktach. Nad tą kwestią toczą się dyskusję między przeciwnikami i zwolennikami soli aluminium. Jednak warto pamiętać, że nie ma żadnych przeciwwskazań do stosowania dezodorantów ałunowych zawierających aluminium i są one jak najbardziej bezpieczne dla zdrowia, co zostało przeanalizowane i potwierdzone w wielu badaniach naukowych. Ponadto, ałun uznany jest za hipoalergiczny minerał, polecany również dla skóry wrażliwej, delikatnej i skłonnej do podrażnień.
Pomimo, iż często uznaje się, że dezodoranty i antyperspiranty wykazują takie same właściwości w rzeczywistości mają zupełnie inne funkcje. Chcąc więc dobrać odpowiedni dla siebie produkt należy uwzględnić w głównej mierze własne potrzeby. Ałun idealnie sprawdzi się przede wszystkim dla osób, które nie zmagają się z nadmierną potliwością. Zapewnia on ochronę przed powstawaniem nieprzyjemnego zapachu potu, tym samym dając nam długotrwałe odświeżenie.
Zapraszamy do kontaktu – zajmiemy się produkcją kontraktową preparatów kosmetycznych z ałunem.