NMF – Naturalny Czynnik Nawilżający w pielęgnacji skóry

Woda pełni ważną rolę i jest niezbędna w celu prawidłowego funkcjonowania skóry. Skóra powinna zawierać odpowiednią ilość wody, aby była gładka, nawilżona i elastyczna. Zawartość wody u młodych osób w warstwie rogowej naskórka stanowi około 10 – 20% całkowitej objętości wody w organizmie. Poziom nawilżenia uzależniony jest w znacznym stopniu od barierowych własności zewnętrznej warstwy naskórka, której zadaniem jest hamowanie nadmiernej utracie wody ze skóry. Istotną rolę w celu zmniejszenia wskaźnika przeznaskórkowej utraty wody TEWL (Transepidermal Water Loss) i zachowania odpowiedniego nawilżenia skóry odgrywają: NMF – Naturalny Czynnik Nawilżający oraz bariera lipidowa warstwy rogowej. Czym właściwie jest NMF?

Czym jest NMF i jakie pełni funkcje?

Natural Moisturizing Factor (NMF) – Naturalny Czynnik Nawilżający, to czynnik odpowiedzialny za utrzymywanie prawidłowego poziomu nawilżenia skóry. Woda w wyniku różnicy ciśnień osmotycznych przemieszcza się ze skóry właściwej przez naskórek, a następnie odparowuje do środowiska. Dyfuzja wody następuje przez dwuwarstwę lipidową oraz międzykomórkowo przez korneocyty. Proces ten blokuje jednak zarówno płaszcz wodno-lipidowy, jak i substancje aktywne wchodzące w skład naturalnego czynnika nawilżającego, które wiążą wodę. NMF stanowi bowiem mieszaninę higroskopijnych związków obecnych w warstwy rogowej naskórka. Zawartość substancji NMF w naskórku wynosi około 15-30%. Zdrowy stan warstwy rogowej naskórka ma związek z ilością zatrzymanej wody, a także z zawartością NMF w tej wodzie.

Naturalne substancje wchodzące w skład NMF wytwarzane są podczas procesu rogowacenia (np. kwas piroglutaminowy), a także podczas pocenia czy wydzielania sebum przez gruczoły łojowe (np. mocznik, kwasy organiczne). Właściwe funkcjonowanie naskórka uzależnione jest od procesu rogowacenia, w którym keratynocyty migrują z warstwy podstawnej, gdzie rozpoczyna się ich proliferacja, w kierunku zewnętrznych warstw skóry. W trakcie postępu tego procesu produkowane są keratyna, naturalny czynnik nawilżający NMF oraz lipidy. Keratynocyty przemieszczając się ku powierzchni skóry wypełniają się keratyną i tworzą martwe i bezjądrzaste komórki naskórka, zwane korneocytami. NMF powstaje w ziarnistościach keratohialinowych w warstwie ziarnistej naskórka głównie w wyniku degradacji białka filagryny. Zarówno aminokwasy jak i ich metabolity, będące produktami ubocznymi tego procesu degradacji, tworzą Naturalny Czynnik Nawilżający. Powstały NMF częściowo pozostaje w korneocytach, a w mniejszej części w obszarach wodnych cementu komórkowego. W ten sposób zbudowana bariera chroni przed nadmierną utratą wody ze skóry.

• NMF zapewnia odpowiednie nawilżenie skóry, ponieważ wykazuje silny potencjał osmotyczny, który warunkuje ruch wody do wnętrza korneocytów. Naturalny czynnik nawilżający utrzymuje także w ten sposób odpowiedni stan bariery ochronnej skóry i zapewnia integralność warstwy rogowej. Uznaje się, że w celu odpowiedniego działania bariery naskórkowej ilość wody w warstwie rogowej nie powinna wynosić mniej niż 10%.
• Jak pokazują badania, NMF tym samym ogrywa ważną rolę i jest jednym z kluczowych składników pielęgnacji u osób z Atopowym Zapaleniem Skóry (AZS). Istotnym czynnikiem, który wpływa na powstawanie zmian skórnych u pacjentów z AZS to właśnie defekt bariery naskórkowej, który wiąże się z genetycznie uwarunkowanymi zaburzeniami funkcjonowania naskórka. Zaburzenia te powodują m.in.: zwiększoną suchość skóry i przeznaskórkową uratą wody. Ważnym elementem w patogenezie AZS są mutacje genów filagryny, która jak wiadomo bierze udział w tworzeniu bariery ochronnej naskórka i jest pierwotnym źródłem naturalnego czynnika nawilżającego NMF. Zmniejszona ekspresja białka filagryny, a tym samym niedobór NMF prowadzi do nieprawidłowej organizacji lipidów, nadmiernej utraty wody i zwiększonej podatności na wszelkie infekcje np.: bakteryjne. Filagryna i NMF odpowiadają również za utrzymanie odpowiedniego pH skóry. Wzrost pH wywołany ich niedoborem, przyczynia się do aktywacji proteaz serynowych, które w konsekwencji osłabiają barierę ochronną naskórka, co sprzyja zwiększonej przepuszczalności tej bariery dla czynników zewnętrznych.
• NMF dodatkowo, wchodzi w interakcje jonowe z włóknami keratyny, zmniejszając siły międzycząsteczkowe między włóknami i zwiększając tym samym elastyczność warstwy rogowej naskórka. Dzięki temu skóra wygląda na zdrową, jest jędrna i elastyczna.
• Według badań, NMF umożliwia również prawidłowe działanie enzymów biorących udział w procesie złuszczania. Określone enzymy hydrolityczne wykazują aktywność tylko w środowisku wodnym, dlatego poziom wody w tkankach jest niezwykle kluczowy w celu prawidłowej odnowy komórek naszej skóry.

Skład NMF

Naturalny Czynnik Nawilżający obejmuje bogactwo hydrofilowych związków o małej masie cząsteczkowej, które dbają o odpowiednie nawilżenie naszej skóry: aminokwasy (40%), amoniak, kwas moczowy i inne kwasy organiczne (1,5%), kwas piroglutaminowy – PCA (12%), jony (Na⁺, Ca²⁺, Mg²⁺, K⁺, PO ^3-, Cl^–), mocznik (7%), mleczany (12%), cytryniany (0,5%), cukry, kwasy organiczne i peptydy (8,5%).

• Aminokwasy – stanowią istotny element NMF, mają ogromny wpływ na nawilżenie skóry, działają przeciwstarzeniowo, stymulują fibroblasty do produkcji kolagenu i elastyny, regenerują i wzmacniają barierę ochronną skóry, w preparatach kosmetycznych najlepsze działanie wykazują w odpowiednio dobranym kompleksie odwzorujący ich skład w NMF;
• Kwas piroglutaminowy PCA – sole tego kwasu wykazują niezwykle silną higroskopijność, wyższą niż inne znane humektanty, w preparatach kosmetycznych działa nie tylko jako film ochronny na skórze, ale posiada również zdolność penetracji w głębsze warstwy skóry, zapobiegając nadmiernej utracie wody;
• Mocznik – naturalnie powstaje w wyniku rozkładu argininy bądź z gruczołów łojowych, aplikowany w formie kosmetyku łatwo przenika przez błonę korneocytu, w zależności od jego stężenia w preparatach kosmetycznych wykazuje różnorodne działanie, w niższych stężeniach działa silnie nawilżająco, w wyższych stężeniach natomiast poprawia wiązanie wody przez włókna keratynowe, wykazuje bowiem działanie keratolityczne, przerywa wiązania wodorowe keratyny, ułatwiając złuszczanie martwych komórek naskórka, dzięki temu poprawia przenikanie składników aktywnych w głębsze warstwy skóry;
• Kwas mlekowy i jego sole – mleczany – kwas mlekowy należy do alfa-hydroksykwasów, w preparatach kosmetycznych kwas mlekowy wykorzystywany jest w różnym stężeniu, w wyższych stężeniach normalizuje proces rogowacenia i wpływa na odnowę komórkową, ponad to przedmiotem znacznego zainteresowania w ostatnich latach stały się również właściwości przeciwstarzeniowe kwasu mlekowego i jego wpływ na produkcję kolagenu, co ciekawe w jednych z przeprowadzonych badań sprawdzano wpływ kwasu mlekowego na produkcje lipidów, po czterotygodniowym badaniu potwierdzono, że miejscowo stosowany kwasu mlekowy stymulował produkcję ceramidów, kwas ten dzięki takim właściwościom wzmacnia barierę ochronną skóry. Mleczan sodu natomiast działa keratoplastycznie, zmiękcza, nawilża i uelastycznia skórę, w preparatach kosmetycznych o wyższych stężeniach również działa delikatnie złuszczająco.

Utrata wody przez skórę

Ważnymi parametrami odpowiadającymi za stan suchej skóry jest obniżenie zdolności do wiązania i zatrzymania wody oraz niedobór lipidów w warstwie rogowej, a w konsekwencji zwiększenie przeznaskórkowej utraty wody TEWL. Z wiekiem zmniejsza się zarówno ilość wody jak i Naturalnego Czynnika Nawilżającego w naszej skórze. Jak już wspomniano wcześniej, woda w wyniku różnicy ciśnień osmotycznych dyfunduje w kierunku zewnętrznych warstw skóry, a następnie odparowuje, co jest zjawiskiem naturalnym. Uznaje się, że dziennie odparowuje od 300 do 400 ml wody z powierzchni naszej skóry. W przypadku, gdy równowaga zostaje zachwiana i następuje zwiększenie przeznaskórkowej utraty wody (TEWL) nasza skóra ulega przesuszeniu.

Schemat utraty wody przez skórę.

Źródło: “Farmakoterapia skóry. Część 3. Nawilżanie skóry i naturalne środki nawilżające.” Post Fitoter 2019; 20(3): 224-228.

Objawy suchej skóry: przyspieszone starzenie się, nadmierne złuszczanie, zaczerwienienie, degradacja struktur kolagenowych i elastynowych (utrata jędrności i elastyczności), szorstkość, nadwrażliwość, uszkodzona bariera ochronna, podatność na działanie czynników zewnętrznych.

Sucha skóra może być spowodowana wieloma chorobami, czynnikami środowiskowymi bądź wynikiem nieprawidłowej pielęgnacji. Na rynku kosmetycznym znajdziemy wiele produktów kosmetycznych wzbogaconych o mieszaninę składników odpowiadającej składowi NMF. Jako producent kontraktowy również opracowujemy receptury kosmetyków z NMF w składzie. Systematyczna pielęgnacja nawilżająca i regeneracja uszkodzonej bariery naskórkowej pozwala bowiem zachować odpowiednią kondycję i stan naszej skóry.

Podsumowanie

Naturalny Czynnik Nawilżający jest odpowiedzialny za elastyczność, nawilżenie i odpowiedni stan naszej bariery ochronnej. Zatem kosmetyki z NMF to podstawa codziennej pielęgnacji każdego rodzaju skóry. Składniki wchodzące w skład NMF możemy znaleźć w kremach, balsamach, szamponach, a także w żelach pod prysznic. Zapraszamy do kontaktu – zajmiemy się produkcją kontraktową preparatów kosmetycznych z NMF.